FAYDALI BİLGİLER

İhracatçı firmalar bazı ihracat yüklemelerinde alıcı olarak alıcı firmanın bankasını göstererek mallarını banka adına gönderirler. Bu yüklemelerde orijinal ATR, fatura ve alıcının düzenlenerek kendisine gönderilmesini istediği tüm evraklar mal beraberi değil
bankalar aracılığı ile gönderilir. Bu yüklemelere vesaik mukabili yükleme denir.
Mallar yurtdışına gittiğinde teslim edilmeden önce mutlaka bankadan ödemenin garanti edildiğine dair yazılı bir evrak almadan kesinlikle teslim edilmez.

Tüm ülkelere taşınacak ürünle ilgili bütün bilgileri içeren İhracatçılar Birliği ve çıkış yapılacak gümrüğün onayladığı belge

Göndericinin, alıcının ve mal detaylarını içeren mal faturası, konşimento, ordino, ATR/Menşe vs. evraklarının bulunduğu üzerinde pozisyon numarasının belirtildiği dosyadır.

İhracatçı firma adı ve adresi, ithalatçı firma adı ve adresi, malın teslim edileceği yer, yükleme yeri, tarih, mal cinsi, ambalaj cinsi ve adedi, brüt kilo, telim şekli ve araç plaka bilgilerini içerir. Gönderen ve alıcı firmanın yapmış oldukları anlaşmalara göre düzenlenir. İhracatçı firma, ihracatçı firmanın gümrükçüsü veya imalatçı firmalar tarafından hazırlanır ve nakliyeciye iletilir.

Konşimento, taşıma amacıyla yükün nakliyeciye teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma hizmetinden doğan edim ve sorumluluklar taşıyana geçer. Dolayısıyla konşimento taşıma, teslim alma ve teslim etme koşulları bulunur. Hukuki bir belge niteliği taşıyan bu akit alıcı tarafından tasdik edildikten sonra satıcıya ibraz edilir.

Uluslararası kara yolu taşımacılığında koşulları standardize ederek taşıyıcının sorumluluklarını belirleyen bir sözleşmedir. Bu sözleşme 1978 yılında Cenevre’de yazılmış ve 1979 yılında Birleşmiş Milletler tarafından imzalanması için Dünya Devletleri’ne gönderilmiştir. Ülkemiz 1995 yılında bu sözleşmeyi imzalayarak Uluslararası Karayolu nakliyesini bu sözleşmenin yükümlülükleri altında gerçekleştirmeye başlamıştır.

Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu UNECE gözetiminde özenle hazırlanan (1975 TIR Sözleşmesi) TIR Karnesi Himayesinde eşyaların uluslararası taşınmasına dair gümrük sözleşmesidir.
1975 TIR Sözleşmesi 1978 yılından itibaren günün gelişen ekonomik şartlarına uygun olarak 20 defa revize edilmiş, en son yapılan değişiklikler 12 Mayıs 2002 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır.

TIR Karnesi uluslararası kara taşımacılığını dolayısıyla uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasını sağlayan bir gümrük transit belgesidir.

TIR Sistemi eşyanın uluslararası taşınmasında kullanılan bir gümrük transit sistemidir. Dayandığı beş temel prensip vardır.
1.Araç veya konteynerlerin güvenliği
2.Uluslararası garanti zinciri
3.TIR karnesi
4.Gümrük kontrollerinin karşılıklı olarak tanınması
5.Kontrollü giriş

Eşya mühürlü araç ya da konteynerda taşınır. Bu araçlar gümrük makamları tarafından onaylanır ve bu onay her iki yılda bir yenilenir

Taşıma işlemi süresince oluşabilecek düzensizlikler nedeni ile ortaya çıkan gümrük vergi ve resimleri, uluslararası garanti zincirinin güvenliği altındadır.

Hareket gümrükleri tarafından alınan güvenlik önlemleri transit ve varış gümrük idarelerince kabul görür.

TIR Sisteminde Karne verme ve garantör kuruluş olma görevi yetkili ulusal makamlarca verilir. Taşımacılar için ise sisteme giriş, karne veren ve garantör kuruluş ile ulusal gümrük makamları tarafından verilir.

INCOTERMS, Uluslararası Ticaret Odası (ICC – International Chamber of Commerce) tarafından uluslararası ticarette kullanılan terimlerin bir standarda kavuşturulması amacıyla uygulamaya konulan bir programdır. INCOTERMS İngilizce (International Commercial Terms) kelimelerinden bazı hecelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir terimdir.
İlk olarak 1936’da yayınlanan INCOTERMS, zamanla uluslararası ticarette yaşanan değişikliklere bağlı olarak 1963, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000 yıllarında revize edilmiştir. Günümüzde geçerli olan versiyon ise ICC tarafından 27.09.2010 tarihinde revizyonu yapılan ve 1 Ocak 2011 ‘de uygulamaya giren INCOTERMS 2010’dur.
2010 revizyonundaki en radikal değişiklik dört kuralın yürürlükten kaldırılmasıdır.
• DAF (Delivered at Frontier / Sınırda Teslim)
• DES (Delivered Ex Ship / Gemide Teslim)
• DEQ (Delivered Ex Quay / Rıhtımda Teslim)
• DDU (Delivered Duty Unpaid / Gümrük Resmi Ödenmeksizin Teslim)
terimleri 2011 başından itibaren geçerli olmak kaydı ile yürürlükten kaldırıldılar.
Bunların yerine ise;
• DAT (Delivered at Terminal / Terminalde Teslim)
• DAP (Delivered at Place / Belirlenen Yerde Teslim)
olmak üzere yeni iki terim uygulamaya konuldu. Böylece Incoterms kurallarının sayısı 13′ den 11’ e indirilmiş oldu.
INCOTERMS ayrıca genel olarak iki gruba ayrıldı. Tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar EXW – FCA – CPT – CIP – DAT – DAP – DDP olmak üzere yedi adet olarak belirlendi. FAS – FOB – CFR – CIF kuralları da sadece suyollarıyla yapılan taşıma türlerini kapsamak üzere “deniz ve iç su taşımalarına özgü kurallar” sınıflandırması adı altında toplandı.

A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye’de veya AB ülkelerinde serbest dolaşımda bulunan eşyanın katma protokolde öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere ihracatçı ülke resmi kuruluşlarınca düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen, kısaca malzemenin tam veya kısmi muafiyetini sağlayan serbest dolaşım belgesidir.
Bir Türk ihracatçısı tarafından A.TR Belgesi doldurulurken, belge üzerinde yazılı bulunan malın veya bu malın üretiminde kullanılacak ithal girdilerinin tüm vergilerinin (gümrük vergisi, toplu konut fonu, kaynak kullanımı destekleme fonu gibi) bu malın üçüncü ülkelerden ithalatı sırasında veya ihraç edileceği bir AB ülkesine ihracatı sırasında ödenmiş olması gerekir. Aksi halde A.TR belgesi alınamaz.
İhracatçı tarafından “İlgili malımızın üretiminde gümrük vergisi ödenmemiş bir ithal girdi yoktur” şeklinde bir taahhütte bulunulması durumunda Ticaret ve Sanayi Odasından veya sadece Ticaret Odasından alınan bu belge, yine ihracatçı tarafından çıkış gümrük idaresine onaylatılacaktır. Gümrük idaresi tarafından onay verildiğini gösteren tarihten itibaren 4 ay içerisinde bu belge ithalatçı ülkedeki varış gümrük idaresine ibraz edilmelidir. Bu süre içinde, ithalatçı A.TR Belgesini kendi ülkesindeki gümrük idaresine ibraz edemezse doğaldır ki gümrük indiriminden yararlanamayacaktır.
Diğer bir ifadeyle, normal gümrük vergisini ödemek durumuyla karşı karşıya kalacaktır. Ancak, bu durumda da ithalatçı belgeyi daha sonra ibraz etmek şartıyla teminat vererek malları çekebilir. Ne var ki, böyle bir durum ithalatçı açısından hoş karşılanmayacaktır. Çünkü, ithal ettiği malın fiyatı en azından vergi değeri kadar yükseleceği için bunu ithal etmenin maliyeti kendisi için artacaktır, dolayısıyla ithal etmeye yanaşmayacaktır.
Eğer Ticaret ve Sanayi Odasına ihraç malının üretiminde gümrük vergisi ödenmemiş bir ithal girdinin bulunmadığına dair bir taahhütte bulunulmasına rağmen gerçekte böyle bir girdi vardı da bu durum Ticaret ve Sanayi Odasının gözünden kaçmış ve malın gönderildiği AB üyesi ülkesinin gümrüğünde bir şüphe uyandırmış ise, A.TR belgesi ilgili AB ülkesinden ihracatçının Ticaret ve Sanayi Odasına geri gönderilecektir. A.TR belgesinin süresi, belgenin düzenlenme tarihini takip eden ilk iş gününden itibaren 4 aydır. Yani belge üzerinde ismi yazılı malın fiili ihracatının 4 ay içinde yapılmış olması gerekir.
Beş nüsha olarak doldurulan, A.TR Dolaşım Belgesi’nin beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra, belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir. Beyaz renkli olan nüshalardan biri gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.
Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği sanayi ürünlerini içermektedir. Bununla birlikte, büyük bir çoğunluğunu gıda sanayii ürünlerinin oluşturduğu ve işlenmiş tarım ürünleri olarak nitelendirilen bir grup üründe Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.
Domates salçası, meyve ve sebze konserveleri, meyve suları, peynir, dondurulmuş ve kurutulmuş her türlü gıda maddeleri, et ürünleri Topluluk tarafından tarım ürünü olarak değerlendirildiğinden, söz konusu ürünler Gümrük Birliği´ne dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden yararlanılabilmesi için menşe statüsünü belirlemek üzere EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi gerekmektedir.

A.TR dolaşım belgesi dışındaki bir diğer dolaşım belgesi de EUR.1 Belgesi’dir. Bu belge, Türkiye’den EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması Bölgesi; İzlanda, Norveç, Liechtenstein, İsviçre) ülkelerine ve EFTA ülkelerinden Türkiye’ye yapılacak ihracatta, sanayi ürünlerinin ithalatında gümrük indirimlerinden (muafiyetlerden) yararlanmak amacı ile ihracatçı tarafından bağlı bulunulan Ticaret ve Sanayi Odasından alınıp doldurulduktan sonra çıkış gümrük idaresine onaylatılan bir belgedir.
EUR.1 belgesine çıkış gümrük idaresi tarafından verilen onay tarihinden itibaren 4 ay içinde ithalatçı tarafından varış gümrük idaresine ibraz edilmesi halinde ithalatçı, uygulanan vergi indirimlerinden ve muafiyetlerden yararlanabilir. Ancak bu belgenin her mal için düzenlenemez. Türkiye’den EFTA ülkelerine mal ihraç edileceği zaman EUR.1, ancak %100 Türk menşeli mallar için düzenlenir. Yani, içinde ithal girdi bulunan malların Türkiye’den EFTA ülkelerine ihracında bu belge düzenlenemez.
Dolaşım belgeleri olan A.TR ve EUR.1 belgeleri arasındaki en önemli fark, A.TR belgesinin sadece imalat sanayi ürünlerinin dış ticareti ile sınırlı olmasıdır. Örneğin; İtalya’ya domates ihraç ederken, domates AB’nin Ortak Tarım Politikası kapsamında kalan ve dolayısıyla imalat sanayi kapsamı dışında kalan bir ürün olduğu için Türk ihracatçısı bu mal için A.TR belgesi düzenleyemez, bunun yerine sadece EUR.1 belgesi düzenleyebilir. EUR.1 Dolaşım Sertifikası bazı durumlarda istisnai olarak ait oldukları ürünlerin ihracından sonrada düzenlenebilmektedir. Bu belge menşe ispat belgesidir. Bu nedenle bu belge olduğu durumlarda ayrıca Menşe şahadetnamesine gerek yoktur.

Uluslararası nitelikteki CMR (Convention Marchandises Routiers) anlaşmasının hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir ve taşımanın CMR hükümlerine göre yapıldığını gösterir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların mülkiyetini temsil etmez. Üç orijinal nüsha olarak düzenlenir. Birincisi yükletene verilir, ikincisi mallara eslik eder, üçüncüsü de taşımacıda kalır.

ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması), tehlikeli maddelerin , insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden, güvenli ve düzenli şekilde kamuya açık karayolu ile taşınmasını sağlayan bir yönergedir. Bu yönerge, taşıma faaliyetinde yer alan gönderenlerin, alıcıların , dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli madde taşıyan her türlü aracın operatör ve sürücülerinin sorumluluk, yükümlülük ve çalışma koşullarını da belirler. Bu yönetmelik kapsamında alınan belgelere ve sertifikalara ADR belgesi denir.

Tehlikeli Madde Taşımacılı – ADR Karayolu ile tehlikeli maddelerin 30 Eylül 1957 tarihinde Cenevre ‘de yapılmış ve 29 Ocak 1968 ‘de yürürlüğe girmiş , Anlaşma, 21 Ağustos 1975 ‘te New York ‘ta “tadil eden 14. (3) madde protokolü” gereğince tadil edilmiş ve bu hali de 19 Nisan 1985’te yürürlüğe girmiştir.
Ülkemizde ADR standartlarının yürürlüğü girişi 01.01.2010 tarihidir.
Gerekli düzenlemeler 15.06.2008 tarih ve 26907 Sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır.
Ülkemizde 2010 yılında yürürlüğe girecek olan ve halen ADR ye taraf ülkelerde geçerli olan ADR Belgesi için Megem ile iletişime geçebilir ve 44 ülke ’de ve Türkiye ’de geçerli olan ADR Belgesi ‘ni alabilirsiniz.

ADR Nedir bir başka değişle,
ADR , taşımacılığın güvenli yapılabılması için konulmuş standartlar zinciri gibi düşünülebilir. Bu standartlara uygunluğun akredite olmuş kuruluşlar tarafından belgelendirmesi gereği yine ADR kuralının bir parçası. Temel amacı tehlikeli maddelerin güvenli bir şekilde naklinin sağlanması olan ADR ile ayrıca, tehlikeli yüklerin sınıflandırılması, şartların belirlenmesi, güzergâhların ve park yerlerinin belli kriterlere uygun hale getirilmesi de hedefleniyor.

1. Ağır iş makineleri ya da özel proje yükleri gibi uluslararası kara yolu taşıma yönetmeliğine göre standartların dışında, normal kamyonların ve ya tırların taşıyabilecekleri uzunluk, yükseklik, genişlik ve tonajdan farklı olan yüklerin taşınmasını sağlayan yarı römorktür.
2. Yerden yüksekliği azaltılmış, ağır taşımalar için özel dorse.
3. Ağır yük taşımacılığında kullanılan dorsedir.
4. Belirli bir yerden başka bir yere, genellikle iş makineleri, tank, obüs vb. araçları yükleyerek sevk etmeye yarayan araç. taşıma (ağırlık) kapasitesi oldukça yüksektir. Boş ağırlığı ortalama 70, 80 tonu bulur.
iş makineleri, tank, obüs vb. gibi araçların paletli oluşu nedeniyle yol stabilizasyonunu bozması veya azami hızlarının düşük olması nedenleriyle Low bed’ le taşınır.
5.Bu araçların trafikte yol alması için, önlerinde seyreden, üst kısmında görülebilecek şekilde uzun araç yazan bir binek araç, pick up vb. taşıtın olması gereklidir.
bu taşıtın Türkçe adı alçak yatak olarak geçer, ama piyasada yaygın olarak Low bed adıyla bilinir.